Một thiên tài toàn năng

Da Vinci là một họa sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư, nhạc sĩ, bác sĩ, kỹ sư, nhà giải phẫu, nhà sáng tạo và triết học tự nhiên. Chữ "thiên tài" mà hậu thế suy phong cho ông không hề khiên cưỡng.

Da Vinci không những là hoạ sỹ đại tài Phục Hưng đến mức "kinh viện kinh điển" - (hẳn hiếm ai không biết bức tuyệt hoạ"nụ cười mỉm chi/ muôn đời huyền ảo" Mona Lisa, Người Vitruvius hay Bữa Tiệc ly [của Jesus] của Da Vinci), ông còn là danh nhân vĩ đại đa tài trong họa khoa kiến trúc, nhạc nghệ, kỹ sư thiên tài, khoa học gia, và nhà phát minh tiên phong "đi trước nhân loại", "khai sáng những nhà khai sáng".

Mấy ai là chưa từng nghe đến bức sơn dầu "nàng Mona Lisa". Bức họa trứ danh của Leonardo da Vinci đã tạo cảm hứng cho rất nhiều nhà phân tích và nghệ sỹ đời sau, và giới phân tích/quan sát, từ nghệ thuật tới khoa học, từ phân tích quang học tới phân tâm hay thần kinh học, từ hội hoạ đến văn chương, từ hoá học phân tích tâm lý học. Bức họa đã trở thành một hình tượng kinh điển cho một cái gì đó rất bí ẩn nhưng hết mực sâu xa, khuôn mặt nàng Mona Lisa kỳ thực không biết nàng đang cười hay đang khóc, đấy là một bí mật thâm sâu huyền hoặc không ai tận biết. Khuôn mặt "hồng nhan" của quý phu nhân Mona Lisa trong tranh khiến người ta không thể đoán định rằng nàng có đang cười hay không. Nhìn riêng đôi mắt, người xem sẽ thấy ánh lên rất nhiều niềm vui nhị, thần sắc lạc quan, yêu đời. Nhưng nhìn thấp xuống khoé miệng, đôi môi duyên dáng, ta lại thấy nàng nghiêm nghị, hướng nội, bí ẩn đến kỳ lạ. Trong cái miệng đó, ta lại thấy rõ sự hồi hộp, lo lắng trong cái nhếch mép cười. Bộ mặt Mona vừa tươi cười, vừa nghiêm nghị đã trở thành đề tài bàn cãi trong rất nhiều các cuộc khẩu chiến và bút chiến.

Về khoa học, da Vinci có những phát minh tiên phong rúng động đi trước thời đại, đến cả hàng nghìn năm - đến nỗi thời ấy người ta không thể hiểu. Theo học giả Marco Rosci, những phát minh của da Vinci logic hơn là bí ẩn, chỉ có điều ông đi quá xa so với trình độ của thời đại của mình. Đến mức mà người ta đồ rằng, ông được ân điển thần thánh hay bậc thiên nhân huyền khải tiết lộ cho phép tiên tri tương lai. Chính ông - chứ không phải ai khác - là người "tiên phong dẫn lối" trong hầu hết học khoa cốt yếu thời đại bấy giờ - đã tìm ra, phác hoạ những phát kiến khoa học trọng đại: vòng bi cầu (bạc đạn cho phát minh bánh xe của người Sumer), chiếc dù hàng không, máy bay lên thẳng ("máy biết bay"), phi cơ, tài lượn có người lái, xe tăng bọc giáp, máy bắn tên - bắn đá tự động, súng trường tự động, cầu quay vượt sông, xuồng cao tốc đường thuỷ, bộ đồ lặn (sâu hàng chục mét), xe tải tự động, xe hơi cơ khí, robot chiến binh và bản kiến trúc quy hoạch đô thị tương lai đầu tiên trong lịch sử thế giới.